Thursday, August 10, 2006
عاصمه جهانگير مبارز سرسخت پاكستاني
روزنامه سرمایه :براي آنان كه مبارزات حقوق بشر در پاكستان را دنبال ميكنند عاصمه جهانگير-فعال حقوق زنان و اقليتها- نامي آشناست.
عاصمه جهانگير، حقوقدان برجستهء پاكستاني، گزارشگر ويژهء سازمان ملل و برندهء جايزهء صلح هزاره براي زنان در لاهور متولد شده است.
پدرش مالك غلام جيلاني از كارگزاران دولت وقت بود. وي پس از روي كار آمدن مارشال ايوب خان در سال 1957، سالهاي متمادي از عمر خود را به خاطر عقايد سياسي و نيز انتقادهاي آشكارش از عملكرد ارتش پاكستان در بنگلادش، در زندان به سر برد.
عاصمه، هنگامي نخستين عريضهء دادخواهي خود را براي رهايي پدرش از زندان به رشتهء تحرير درآورد كه 18 سال بيشتر نداشت. اين نخستين رويارويي او با تشكيلات قضايي پاكستان، به دغدغهء خاطر هميشگي او در دفاع از حقوق قربانيان و فعاليتهاي آتي او در احقاق حقوق زندانيان سياسي، اقليتها و زنان انجاميد.
عاصمه و خواهرش حنا جيلاني به همراه تني چند از فعالان و حقوقدانان برجستهء پاكستاني، در سال 1980 نخستين دفتر حقوقي زنان پاكستان را تاسيس كردند.آنها «مجمع حقوقي زنان پاكستان» را نيز در همان سال تشكيل دادند. نخستين تظاهرات عمومي اين مجمع در سال 1983 در اعتراض به حكم دادگاه صفيه بيبي انجام شد.
صفيه، دختر جوان نابينايي بود كه پس از مورد تجاوز قرار گرفتن، به اتهام ارتكاب به زنا در زندان به سر برد.عاصمه جهانگير هدف از تاسيس «مجمع حقوقي زنان» را به چالش كشاندن مشروعيت قوانين تصويب شدهء دوران 10 سالهء ديكتاتوري ژنرال ضياءالحق و اقامهء دعاوي زنان بيگناهي كه از اين قوانين در رنج بودند، ميداند. علاوه بر اين او تاكنون، بارها براي حمايت از حقوق اقليتها از جمله هندوها و مسيحيان آشكارا در مقابل دولت قرار گرفته است. او همچنين زنان بسياري را از مجازاتهاي مرگ رهانيده و همواره با اجراي مجازاتهاي اعدام و قطع عضو در مقابل انظار عمومي، سرسختانه مبارزه كرده است.
عاصمه جهانگير، برندهء جوايز «رامون مگ سيسي»-ارزشمندترين نشان حقوق بشر آسيا و نيز «ستارهء امتياز»-نشان ملي پاكستان، با اين انديشه كه به عنوان يك فعال حقوق بشر بيشتر ميتواند در پيشبرد اهداف خود مؤثر باشد، پست پيشنهادي به عنوان نخستين قاضي زن در دادگاه عالي پاكستان را رد كرد.
او هم اكنون رياست كميسيون حقوق بشر پاكستان را به عهده دارد. خود در اين باره ميگويد: «كميسيون حقوق بشر پاكستان، زماني آغاز به كار كرد كه هيچ جا سخني از حقوق بشر نبود و ما هر يك به تنهايي براي احقاق حقوق سياسي موكلان خود تلاش ميكرديم. پس از چندي به تاثيرگذاري قابل توجه فعاليتهاي جمعي خود پي برديم و به اين باور رسيديم كه اگر گردهم آييم و يك صدا شويم، كمتر آسيبپذير خواهيم بود و بيشتر ميتوانيم تاثيرگذار باشيم. در اينجا بود كه تصميم گرفتيم دامنهء فعاليتهاي خود را از دعاوي سياسي محض به حقوق زنان، اقليتها و كودكان گسترش دهيم.» او معتقد است: «فعاليت كميسيون حقوق بشر پاكستان فراتر از فعاليتهاي يك سازمان غيردولتي بوده و به حق ميتوان از آن به عنوان يك جنبش نام برد. شايد از زمان تاسيس اين سازمان تاكنون تغييرات قابل ملاحظهاي در شرايط حقوق بشر موجود در پاكستان صورت نگرفته باشد اما حداقل ميتوانيم بگوييم كه اكنون صدايي وجود دارد كه گويا ديگر نهادينه شده است.» تلاشهاي خستگي ناپذير او در دفاع از زناني كه مورد تجاوز قرار گرفتهاند، زناني كه از خشونتهاي شوهرانشان در رنجاند و فعاليتهايش در زمينهء كار كودكان و انتقادهاي مداوم او از احزاب سياسي او را به يكي از جنجاليترين شخصيتهاي مطرح پاكستان تبديل كرده است